De PancreasParel: de landelijke biobank voor pancreas-/periampullaire tumoren en chronische pancreatitis
Bij het onderzoeken naar hoe we ziektes beter kunnen behandelen, kan gebruik worden gemaakt van zogeheten ‘biobanken.’ Biobanken zijn grote verzamelingen medische gegevens en lichaamsmateriaal (bijvoorbeeld bloed). Om de behandeling van verschillende vormen van alvleesklierkanker te verbeteren hebben de Dutch Pancreatic Cancer Group (DPCG) en de Pancreatitis Werkgroep Nederland in 2011 de PancreasParel opgezet. Dit is een grote landelijke biobank. Binnen de PancreasParel worden medische gegevens verzameld en lichaamsmateriaal opgeslagen van patiënten die een operatie aan hun alvleesklier (pancreas) ondergaan.
Het doel van de PancreasParel is wetenschappelijk onderzoek mogelijk te maken naar (erfelijke) factoren die bijdragen aan het ontstaan en beloop van alvleeskliertumoren en chronische alvleesklierontsteking. Een ander doel is wetenschappelijk onderzoek mogelijk maken naar stoffen in het bloed, zogenaamde markers, waarmee alvleeskliertumoren (of de terugkeer daarvan na behandeling) in een vroeg stadium opgespoord kunnen worden.
Binnen de PancreasParel wordt er samengewerkt met het Parelsnoer Instituut (www.parelsnoer.org). Het Parelsnoer Initiatief (PSI) is een samenwerking tussen de acht universitair medische centra dat is opgericht in 2007 door de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU). Het PSI faciliteert biobanken voor verschillende ziektebeelden (‘Parels’) in de universitaire ziekenhuizen, zodat deze materialen in de toekomst voor onderzoek kunnen worden gebruikt.
Huidige inclusies PancreasParel:
- Amsterdam UMC (beide locaties, na 1 juni 2021): 1.297
- ErasmusMC: 640 patiënten
- Catharina Ziekenhuis: 314 patiënten
- LUMC: 163 patiënten (on hold)
- RAKU: UMCU/ St. Antonius: 40 patiënten (on hold)
- OLVG: 19 patiënten
- Maasstad: 116 patiënten
- MST: 204 patiënten (on hold)
- Radboud UMC: 131 patiënten
- MUMC: 20 patiënten (on hold)
- UMCG: 175 patiënten
- Isala: 19 patiënten (on hold)
Organisatie PancreasParel:
Projectgroep:
- Parelmanager Logistiek (dagelijkse coördinatie): dr. Maarten Bijlsma, e-mail
- Coördinator Pancreastumoren: prof. dr. Marc Besselink
- Coördinator Chronische pancreatitis: prof. dr. Marja Boermeester
- Parelmanager Financiën: dr. Hermien Hartog
- Parelmanager Overige zaken: Prof. dr. Hjalmar van Santvoort
Case-manager Parelsnoer Instituut:
- Prof. dr. Hein Verspaget
Lokale coördinatoren:
- Amsterdam UMC (locatie AMC): prof. dr. Marc Besselink (maligne), prof. dr. Marja Boermeester (benigne)
- Erasmus MC: prof. dr. Casper van Eijck
- Leiden UMC: dr. Bert Bonsing
- MUMC: dr. Ronald van Dam
- Radboud UMC: prof. dr. Kees van Laarhoven
- UMC Groningen: dr. Vincent de Meijer en dr. Koert de Jong
- UMC Utrecht: prof. dr. Quintus Molenaar
- Amsterdam UMC (locatie VUmc): prof. dr. Geert Kazemier
- Catharina Ziekenhuis: dr. Ignace de Hingh
- OLVG: dr. Michael Gerhards
- Medisch Spectrum Twente: dr. Joost Klaase (tot 1 september 2017), dr. Mike Liem (vanaf 1 september 2017)
- St. Antonius ziekenhuis: prof. dr. Hjalmar van Santvoort
- Maasstad ziekenhuis: dr. Erwin van der Harst
- Isala: dr. Gijs Patijn
International advisory board
- Prof. Ralph D Hruban, Department of pathology, The Johns Hopkins University School of Medicine, Baltimore, United States of America
- Prof. David Tuveson, Cold Spring Harbor Cancer Center, New York, United States of America
- Dr. Bill Greenhalf, Lead scientist of ESPAC, member of the NIHR Pancreatic Biomedial Research Unit, Department of Molecular and Clinical Cancer Medicine, the University of Liverpool, United Kingdom.
- Dr. David K Chang, member of PrecisionPanc team, Wolfson Wohl Cancer Research Centre, University of Glasgow, United Kingdom.
Partner biobank
- UK National Pancreas Tissue Bank, funded by Pancreatic Cancer Research. Project coordinator: Mr.Hemant Kocher, reader in Liver and Pancreas surgery
Nieuws:
- Juli 2019: Isala gaat meewerken aan de PancreasParel. De voorbereidingen hiervoor zijn in gang. De verwachte startdatum voor inclusies is 17 september.
- Juni 2019: Annelie Suurmeijer gestart als nieuwe arts-onderzoeker.
- September 2018: UMCG is gestart met inclusies voor de PancreasParel.
- Februari 2017: Maasstad Ziekenhuis Rotterdam gaat ook meewerken aan de PancreasParel; voorbereidingen zijn in volle gang. Dr. Erwin van der Harst wordt lokale hoofdonderzoeker.
- November 2016: Ook Catharina ziekenhuis Eindhoven, als eerste perifere centrum, is gestart met inclusies PancreasParel, klik hier voor het nieuwsbericht van het Catharinaziekenhuis.
- September 2016: PancreasParel projectgroep uitgenodigd op 36th ESSO Congres om PancreasParel te presenteren.
- Augustus 2016: 300ste patiënt geïncludeerd in de PancreasParel.
- Juni 2016: David Chang, chirurg en expert op het gebied van personalized treatment voor pancreaskanker uit Glasgow, toegetreden tot de PancreasParel advisory board!
- Mei 2016: Ook het LUMC is gestart met includeren voor de PancreasParel: nu vier includerende centra.
- Mei 2016: Marin Strijker nieuwe onderzoeker van PancreasParel, zij neemt de coördinatie van Jony van Hilst over.
- 21 oktober 2015: 100ste PancreasParel patient geïncludeerd.
- 1 Juli 2015: Het ErasmusMC is als tweede centrum gestart met het verzamelen en opslaan van biomateriaal.
- 1 juni 2015: Jony van Hilst neemt arts-onderzoeker rol over van Arja Gerritsen.
- Februari 2015: Inclusies PancreasParel gestart in het AMC.
- 6 december 2013: De PancreasParel gaat een samenwerking aan met de pancreaskanker biobank in de UK, de “UK National Pancreas Tissue Bank”.
- 1 oktober 2013: Lodewijk Brosens, pancreas patholoog in het AMC Amsterdam neemt de coördinatie van de subgroep pancreascysten op zich. Hij zal ism de pathologen van Johns Hopkins een protocol uitwerken om cystevocht te extraheren uit pancreas resectiepreparaten.
- 5 juli 2013: Marc Besselink bezocht in London de recent opgerichte UK Pancreatic Cancer Biobank om over (toekomstige) samenwerking te spreken.
- 18 februari 2013: Arja Gerritsen wint een onderzoeksbeurs van de Lisa Waller Hayes foundation om de biobanken van de diverse leden van de advisory board te bezoeken.
- 28 september 2012: Prof. David Tuveson, pancreaskanker onderzoeker van wereldfaam treedt toe tot de advisory board.
- 9 september 2012: De Engelse naam voor de PancreasParel is bekend gemaakt: Dutch Pancreas Biobank.
- 5 augustus 2012: PancreasParel wordt opgenomen in het Dutch Pancreatic Cancer Project (Dutch PACAP) (ism DPCG, coordinatie MG Besselink, H van Laarhoven, C van Eijck, OR Busch).
- 24 mei 2012: Uitleg PancreasParel verschijnt op de website van het Parelsnoer Instituut.
- 19 april 2012: Eerste bijeenkomst met alle parels, “PSI 2012-2016”, Utrecht.
- 15 april 2012: Arja Gerritsen start als arts-onderzoeker van de PancreasParel.
- 15 maart 2012: IPSEN ondertekend een een sponsorcontract ondertekend met het UMC Utrecht/DPCG voor een ‘unrestricted grant’ voor 0.5FTE PancreasParel arts-onderzoeker.
- 10 januari 2012: de PancreasParel staat vermeld op de website van de Parelsnoer.
- 21 september 2011: de Parelsnoer directie keurt het voorstel voor de PancreasParel van initiatiefnemer Marc Besselink goed.